Ρεπερτόριο

Η πλούσια εκκλησιαστική μουσική μας παράδοση, μακραίωνη, από την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, τους χρόνους μετά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως έως σήμερα, μας έχει κληροδοτήσει μουσικούς κώδικες και θεωρητικά συγγράμματα, έργα πολιτισμού αξιομνημόνευτα επωνύμων μελοποιών: μαϊστόρων, πρωτοψαλτών, λαμπαδαρίων, δομεστίκων, διδασκάλων. Χιλιάδες σελίδες μουσικής επιζητούν την προσήκουσα σπουδή και μελέτη για την αξιοποίηση και ανάδειξή τους.

Τα μουσικά δημιουργήματα της Ψαλτικής Τέχνης, της λειτουργικής τέχνης της Ανατολικής Ορθόδοξης Ελληνικής Εκκλησίας προερχόμενα κυρίως από τη Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία, την Κωνσταντινούπολη και το Άγιο Όρος καλύπτουν όλες τις φάσεις εξέλιξης της βυζαντινής και υστεροβυζαντινής μουσικής και αποτελούν το αντικείμενο έρευνας και μουσικής καλλιέργειας.

Με διάθεση να προβληθεί αυτή η μουσική κληρονομιά όλοι οι συνεργάτες του βυζαντινού χορού ΤΡΟΠΟΣ και του «Κέντρου Μελετών Ψαλτικής Τέχνης» εργάζονται για την αποκάλυψη του παραδοσιακού μέλους, την εντρύφηση και κατανόηση των δομών και του ύφους της μελοποιίας και της δεξιότητας των, κατά διάφορες εποχές, μελοποιών – συνθετών, την πληρέστερη γνώση όλων των συστατικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τη μουσική έκφραση και ερμηνεία των μελών.

Μια πληθώρα συνθέσεων αναμένουν την ψαλμώδησή τους σ’ όλες τις ακολουθίες του νυχθημέρου με μια συνέπεια στην τήρηση των τυπικών διατάξεων. Η μουσικολογική σκαπάνη αλλά και η επιστημονική προσέγγιση των παραδοσιακών ψαλτών αποτελούν τους ασφαλείς οδοδείκτες μιας όσο το δυνατόν ορθής προσέγγισης του εκκλησιαστικού μουσικού ρεπερτορίου.

Αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένα μέλη που έχει ήδη ερμηνεύσει ο βυζαντινός χορός ΤΡΟΠΟΣ, σε εκδόσεις ψηφιακών δίσκων (CDs), σε λειτουργικές εκδηλώσεις και σε συναυλίες.

ΑΝΟΙΞΑΝΤΑΡΙΑ / ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΑΝΗΡ

  • Ανοιξαντάρια (ἐκλογή στίχων) – μέλος Μάρκου Βασιλείου σε ήχο πλ.δ΄.
  • Μακάριος ἀνήρ: σύντομο μέλος κατά την αγιορείτικη προφορική παράδοση, καταγραφή ιερομονάχου Θεοφάνους Βατοπαιδινού Αγιορείτου σε ήχο δ΄ λέγετο.
  • Μακάριος ἀνήρ «Ἔστι δέ τρίηχον» – μέλος Συνεσίου μοναχοῦ Ἰβηρίτου σε ήχους α΄, β΄ και γ΄.

 ΚΕΚΡΑΓΑΡΙΑ

  • Κεκραγάριον – μέλος Ἀβραάμ Χ. Εὐθυμιάδη σε ήχο δ΄ ἅγια παπαδικό.
  • Κατευθυνθήτω – μέλος Μπαλασίου ἱερέως σε ήχο πλ.β΄.

 ΙΔΙΟΜΕΛΑ (ΔΟΞΑΣΤΙΚΑ / ΣΤΙΧΗΡΑ / ΛΙΤΗΣ)

  • Εὐαγγελίζεται ὁ Γαβριήλ: ιδιόμελον της εορτής του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου – μέλος Δοσιθέου μοναχού Αγιορείτου σε ήχο β΄.
  • Τῶν νοερῶν δυνάμεων: ιδιόμελον τῆς λιτῆς τῆς ἑορτῆς τῶν Ἀρχαγγέλων – μέλος Γερμανοῦ Νέων Πατρῶν κατα τὴν ἐξήγηση Νικολάου Δοχειαρίτη σε ήχο α΄ τετράφωνο.
  • Ὑπόδεξαι Βηθλεέμ: ιδιόμελον Χριστουγέννων στο μέλος του Χρυσάφου του νέου σε ήχο πλ.δ΄.
  • Ιδιόμελα δωδεκαημέρου: Ὁ οὐρανός και ἡ γῆ, Ὁ ἀναβαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτιον, Τό ἀληθινόν φῶς ἐπεφάνη, Σέ τόν ἀναβαλλόμενον τό φῶς – μέλη Ματθαίου Βατοπαιδινού Αγιορείτου.
  • Εὐ δοῦλε ἀγαθέ: ιδιόμελον της εορτής του Αγ. Νικολάου – μέλος Δανιήλ Κατουνακιώτου Αγιορείτου σε ήχο πλ.β΄.
  • Τήν παγκόσμιον δόξαν: δογματικόν θεοτοκίον – μέλος Χρυσάφου του νέου σε ήχο α΄.
  • Ἐπέφανε σήμερον: δοξαστικόν του ἑσπερινοῦ, ὁσίου Ρωμανοῦ τοῦ Μελωδοῦ – ποίημα Γερασίμου, ὑμνογράφου τῆς ΜτΧΕ – μέλος Κωνσταντίνου Τρύφωνος σε ήχο πλ.β΄.
  • Τήν παγκόσμιον δόξαν: δογματικόν θεοτοκίον – μέλος ἱερομονάχου Θεοφάνους Βατοπαιδινοῦ Αγιορείτου σε ήχο α΄ τετράφωνο.
  • Ὅπου ἐπισκιάσει ἡ χάρις σου Ἀρχάγγελε: δοξαστικὸν τῶν αἴνων – μέλος Ἰακώβου πρωτοψάλτου τῆς ΜτΧΕ σε ήχο πλ.α΄.
  • Τις επαξιως υμνησει: δοξαστικόν εἰς τήν λιτήν ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ – μέλος Ἀβραάμ Χ. Εὐθυμιάδη σε ήχο δ΄ ἅγια στιχηραρικό.
  • Ἔφθασε καιρός: δοξαστικόν Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς – μέλος οἰκονόμου τῆς ΜτΧΕ Θεοδώρου Θωΐδου σε ήχο πλ.β΄.
  • Το απ’ αιώνος μυστήριον: δοξαστικόν αίνων της εορτής του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου – μέλος Δοσιθέου μοναχού Αγιορείτου σε ήχο β΄.
  • Σαλπίσωμεν ἐν σάλπιγγι ἀσμάτων: θεοτοκίον αίνων εορτής Αγ. Νικολάου – μέλος Συνεσίου Σταυρονικητιανού Αγιορείτου σε ήχο πλ.α΄.

ΜΑΘΗΜΑΤΑ / OKTΩHXA / ΚΡΑΤΗΜΑΤΑ / ΕΙΡΜΟΙ ΚΑΛΛΟΦΩΝΙΚΟΙ

  • Ἄσατε ἡμῖν: στίχος εκ του πολυελέου ἐπί τῶν ποταμῶν Βαβυλῶνος, μέλος Ιωάννου Γλυκέως.
  • Κανόνα πίστεως – μέλος του Παναγιώτου Κηλτζανίδου οκτώηχο.
  • Έν τῇ γεννήσει – μέλος Ιωάσαφ Διονυσιάτου Αγιορείτου σε ήχο α΄.
  • Μάθημα «εἰς τὴν ἑορτὴν τῶν Ἀρχαγγέλων» – μέλος Συνεσίου μοναχοῦ Ἰβηρίτου σε ήχο πλ.δ΄.
  • Θεοτόκε Παρθένε – μέλος ιερομονάχου Θεοφάνους Βατοπαιδινού Αγιορείτου οκτώηχο.
  • Θεαρχίῳ νεύματι: δοξαστικόν ἑσπερινοῦ Κοιμήσεως Θεοτόκου – μέλος Γεωργίου Σαρανταεκκλησιώτου οκτώηχο.
  • Κοντάκιον εἰς τήν ἁγίαν Γέννησιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ – ποίημα ὁσίου Ρωμανοῦ τοῦ Μελωδοῦ.
  • Σέ μεγαλύνομεν ψαλλόμενον «όταν ενδύεται ο Πατριάρχης» – μέλος Πέτρου Μπερεκέτου σε ήχο δ΄ άγια παπαδικό.
  • Τήν τιμιωτέραν: γ΄ πούς του ὀκτώηχου Άξιον εστί (Τιμιωτέρας) κατ’αναγραμμματισμόν – μέλος Δαμιανοῦ τοῦ Βατοπαιδινοῦ, διδασκάλου τῶν Πολιτῶν μουσικῶν σε ήχο γ΄.
  • Ὅσιε τρισμάκαρ: ιδιόμελον εορτής Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμουω – από το αργόν στιχηράριον κατά την εξήγηση Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος σε ήχο πλ.β΄ νενανώ.
  • Σήμερον σκιρτῶσιν: ιδιόμελον εορτής Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου – από το αργόν στιχηράριον κατά την εξήγηση Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος σε ήχο β΄.
  • Ο χορτάσας λαόν εν τη ερήμω: στιχηρόν ψαλλόμενον «εις τράπεζαν αρίστου» – μέλος Μπαλασίου ἱερέως σε ήχο πλ. δ΄.
  • Προστασία τῶν χριστιανῶν ἀκαταίσχυντε: προοίμιον κοντακίου – ποίημα ὁσίου Ρωμανοῦ τοῦ Μελωδοῦ, μέλος Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ (ἡ μουσικολογική ἔρευνα τό κατατάσσει στήν ἐποχή τῶν μαϊστόρων) σε ήχο πλ.β΄.
  • Εἰ καί σταυρόν ὑπομένεις: οἶκος α΄ κοντακίου τῇ ἁγίᾳ καί μεγάλῃ Παρασκευῇ – ποίημα ὁσίου Ρωμανοῦ τοῦ Μελωδοῦ, μέλος Ἰωάννου μαΐστορος τοῦ Κουκουζέλους σε ήχο α΄ τετράφωνο.
  • Κράτημα – μέλος Δανιήλ Πρωτοψάλτου σε ήχο πλ. β΄ τρίφωνο, νενανώ.
  • Ἐν αὐτῆ γάρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες: στίχος από το οκτώηχο απολυτίκιο-μάθημα της εορτής της του Χριστού Γεννήσεως με ομόηχο κράτημα – μέλος Νικολάου Δοχειαρίτου Αγιορείτου σε ήχο πλ.α΄.
  • Ἐν Ἰορδάνη: ειρμός καλλοφωνικός – μέλος Ματθαίου Βατοπαιδινού σε ήχο α΄.
  • Ρόδον τό ἀμάραντον: ειρμός καλλοφωνικός – μέλος Μπαλασίου ἱερέως σε ήχο  δ΄ άγια παπαδικό.
  • Ἀποβλεψάμενος ὁ τύραννος: ειρμός καλλοφωνικός – μέλος Μπαλασίου ἱερέως σε ήχο πλ.δ΄.

 ΠΟΛΥΕΛΕΟΙ / ΕΚΛΟΓΑΙ

  • Δόξα και πλούτος και η δικαιοσύνη αυτού: στίχοι εκ της εκλογής εις ιεράρχην – μέλος Ιωάννου Γλυκέως κατά την εξήγηση Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος σε ήχο δ΄ άγια παπαδικό.
  • Οίκος Ααρών…, Οίκος Λευί – μέλος Ἰωάννου μαΐστορος τοῦ Κουκουζέλους σε ήχο α΄.
  • Εὐλογήσατε τὸν Κύριον: στίχος ἀπὸ τὸν Λατρινὸ πολυέλεο «εἰς τὴν ἑορτὴν τῶν ἁγίων Ἀρχαγγέλων» – μέλος Ἰωάννου μαΐστορος τοῦ Κουκουζέλους σε ήχο α΄.
  • Τό πρόσωπόν σου λιτανεύσουσιν: στίχος από τόν θεομητορικό πολυέλεο Λόγον ἀγαθόν – μέλος Πέτρου Μπερεκέτου σε ήχο δ΄ άγια παπαδικό.
  • Δοῦλοι, Κύριον – μέλος του Ιωάσαφ Διονυσιάτου Αγιορείτου σε ήχο πλ.δ΄.
  • Δοῦλοι, Κύριον – μέλος Ιωάσαφ Διονυσιάτου Αγιορείτου σε ήχο πλ.δ΄.
  • Δούλοι, Κύριον – μέλος Πέτρου Μπερεκέτου σε ήχο α΄.
  • Δοῦλοι, Κύριον «Πολυέλεος Παρθενίου Μετεωρίτου ὡς ἐπιγράφεται εἰς τόν 161032 κώδικα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παντελεήμονος ( Ἅγιον Ὄρος) καί εἶναι ἀνέκδοτος, αἰτήσει τοῦ ὁσιωτάτου μοναχοῦ Ἀντίπα Δοχειαρίτου, ἐθεωρήθη κατά τε τήν γραφήν καί τόν ρυθμόν ὑπό τοῦ μουσικοδιδασκάλου Ἀβραάμ Χ. Εὐθυμιάδη» σε ήχο β΄.
  • Δοῦλοι, Κύριον μετά του Καί νῦν… Ὦ Δέσποινα – μέλος Συνεσίου μοναχοῦ Ἰβηρίτου σε ήχο πλ.β΄.
  • Λόγον ἀγαθόν – μέλος Νικολάου Δοχειαρίτου σε ήχο α΄.
  • Λόγον ἀγαθόν (ἐκλογή στίχων) μετά των Δόξα… Πατέρα δοξάσωμεν και Καί νῦν… Πρόσδεξαι Δέσποινα – μέλος ἱερέως Γεωργίου Ρυσίου σε ήχο δ΄ ἅγια παπαδικό.
  • Λόγον ἀγαθόν μετά του Καί νῦν… Τάς δεήσεις τῶν δούλων σου – μέλος Συνεσίου μοναχοῦ Ἰβηρίτου σε ήχο δ΄ ἅγια παπαδικό.
  • Εκλογή εἰς τόν Ἅγιον Νικόλαον – μέλος Δανιήλ Κατουνακιώτου Αγιορείτου σε ήχο πλ.δ΄.
  • Πολυέλεος εἰς τήν ἐορτήν τῶν Θεοφανείων – μέλος του Γεωργίου Βινάκη σε ήχο β΄.
  • Καί εὐλογῆσαι ἡμᾶς «Ἐκλογή ψαλλομένη ἀντί πολυελέου εἰς τά ἅγια Θεοφάνεια τοῦ Κυρίου καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τό ἀρχικόν ἀνώνυμον μέλος, αἰτήσει τοῦ ὁσιωτάτου μοναχοῦ Ἀντίπα Δοχειαρίτου, διορθώθη πλήρως καί ἐρρυθμίσθη ὑπό τοῦ Πρωτοψάλτου-Καθηγητοῦ Βυζαντινῆς Μουσικῆς Ἀβραάμ Χ. Εὐθυμιάδη» σε ήχο πλ.α΄.
  • Ἐκλογὴ εἰς τοὺς Ἀρχαγγέλους – μέλος Νικολάου Δοχειαρίτη σε ήχο πλ.β΄ τρίφωνο, νενανώ.

ΠΑΣΑΠΝΟΑΡΙΑ (ΕΩΘΙΝΟΥ & ΑΙΝΩΝ)

  • Πᾶσα πνοή εωθινού – μέλος Ιωάννου Τραπεζουντίου σε ήχο β΄.
  • Πᾶσα πνοή αίνων – μέλος Ιωάσαφ Διονυσιάτου Αγιορείτου σε ήχο γ΄.

ΔΟΞΟΛΟΓΙΕΣ

  • Δοξολογία μεγάλη – μέλος Μπαλασίου ἱερέως σε ήχο α΄.
  • Δοξολογία μεγάλη μετά του ασματικού – μέλος Μπαλασίου ἱερέως σε ήχο πλ.α΄ πεντάφωνο.
  • Δοξολογία μεγάλη – «Μέλος Μελχισεδέκ, Ἐπισκόπου Ραιδεστοῦ καί Συνοδικοῦ (1624), ἐπί Πατριαρχίας Κυρίλλου Λουκάρεως. Ἐκ τοῦ 114 Κώδικος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ξενοφῶντος Ἁγίου Ὄρους. Ἀντιγραφέν ὑπό Ἀβραάμ Χ. Εὐθυμιάδη» σε ήχο πλ.α΄.
  • Δοξολογία μεγάλη (ἐκλογή στίχων) – μέλος ἱερομονάχου Γαβριήλ Κουντιάδου σε ήχο πλ.δ΄.
  • Δοξολογία μεγάλη (ἐκλογή στίχων) – μέλος Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτου σε ήχο πλ.α΄ πεντάφωνο.
  • Δοξολογία μεγάλη (ἐκλογή στίχων) μετά του ασματικού – μέλος Συνεσίου μοναχοῦ Ἰβηρίτου σε ήχο α΄ τετράφωνο.
  • Δοξολογία μεγάλη (ἐκλογή στίχων) – μέλος Μελετίου Συκιώτου Αγιορείτου σε ήχο πλ.β΄.

 ΧΕΡΟΥΒΙΚΑ

  • Χερουβικόν – μέλος Θεοφάνους Πατριάρχου του Καρύκη σε ήχο πλ. α΄.

 ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ

  • Αἰνεῖτε (Κυριακών) – μέλος Μπαλασίου ἱερέως σε ήχο δ΄ άγια παπαδικό.
  • Ἐπεφάνη ἡ χάρις (Θεοφανείων) – μέλος Πέτρου Μπερεκέτου σε ήχο α΄.
  • Σῶμα Χριστοῦ (Πάσχα) – μέλος Μπαλασίου ἱερέως σε ήχο α΄.
  • Εἰς μνημόσυνον (εις μνήμας αγίων) – μέλος Αντωνίου λαμπαδαρίου της Μεγάλης Εκκλησίας σε ήχο βαρύ.
  • Ποτήριον σωτηρίου λήψομαι (εις θεομητορικάς εορτάς) – μέλος Γρηγορίου Πρωτοψάλτου της ΜτΧΕ σε ήχο πλ.β΄.
  • Εσημειώθη ἐφ᾽ ἡμᾶς (εις τας εορτάς του Σταυρού) – μέλος Παγκρατίου μοναχοῦ Ἰβηρίτου σε ήχο πλ.β΄.